Ermeni Yalanı-1- Başlangıç-Türkçe Yayın
Kaçaznuni Kimdir?
Ovanes Kaçaznuni (İgithanyan) (Hovannes Katchaznouni), 1918 yılı Temmuz ayında kurulan Ermenistan devletinin ilk başbakanıdır. Taşnak hükümetini, 1919 Ağustos ayına kadar 13 ay yönetmiştir.
Taşnaksutyun Partisi’nin kurucularındandır ve önemli lideridir.
Ermenistan’ın ve Taşnak Partisi’nin en yetkilisidir.
1868 yılında Gürcistan’a bağlı Ahıska bölgesinde doğmuştur.
Mimarlık eğitimi aldıktan sonra Bakü, Batum ve Tiflis’te mimar olarak çalışır. Taşnak örgütüne Bakü’de katılır. 1905-1906 yıllarındaki Ermeni-Tatar çatışmaları sırasında karşılıklı kırımı engellemek üzere kurulan komisyonda görev yapar.
1911 yılında Taşnaksutyun davasından arandığından dolayı Türkiye’ye kaçar. İstanbul’da, ardından da Doğu Anadolu’da bulunur. Propaganda faaliyetleri yürütür. 1914 yılında Transkafkasya’ya geri döner. 1917’de Ermeni Ulusal Konseyi üyesi olur. 1918’e kadar Kafkasya parlamentosunda (Seym) Taşnak temsilcisi olarak bulunur.
Trabzon ve Batum’da Türklerle yapılan barış görüşmelerinde Ermeni heyeti içinde yer alır. 4 Haziran’da Hatisov’la birlikte Ermenistan Cumhuriyeti adına Batum Antlaşması’na imza atar. 1918 Temmuzu’nda bağımsız Ermenistan’ın ilk başbakanı olur. 1919 Ağustosu’na kadar bu görevde kalır. 1919 Şubatı’nda Ermenistan Parlamentosu’nun kararıyla yardım sağlamak amacıyla ABD’ye ve Avrupa’ya gider. 1920 yılında Ennenistan’a geri döner ve Ermenistan Parlamentosu başkan yardımcılığına atanır.
1920 yılında Ermenistan’da Bolşevik iktidarının kurulmasının ardından tutuklanır. 1921 yılında Bolşevik yönetimine karşı yapılan karşıdevrimci ayaklanmanın bastırılmasından sonra ülkeyi terk eder. 1921-24 yıllan arasında Bükreş’te yaşar. 1923 yılında kitabın yayımlamasının ardından Taşnak Partisi’nden istifa eder, geri dönmek için Sovyet Ermenistan’ı hükümetine başvurur.
1925 yılında Erivan’a yerleşir. Mimar olarak çalışır, üniversitelerde ders verir ve profesörlük unvanım alır. 1938 yılında hayatını kaybeder. (Entsildopediya “Armyanski Vapros”, Yerevan, 1991, s.197.)
Ermeni Yalanı-1- Başlangıç-Türkçe Yayın
Kendi Dilinde Ermenilerin Soykırım Yalanı
Bizim Devrim gazetesinin kütüphanesinde kitaplara göz gezdirirken, İTO (İstanbul Ticaret Odası)’nın 2008 basımı bir belgesel yayını bulduk.
Ermenistan’ın İlk Başbakanı Ovanes Kaçaznuni’nin yazdığı kitabın adı: “TAŞNAK PARTİSİ’NİN YAPACAĞI BİR ŞEY YOK”…
Ermenilerin ve Türkiye Cumhuriyeti iç/dış düşmanlarından oluşan teksesli korolarının saldırı naralarının duyulduğu bu günlerde bu kitaptan yararlanmak akıllıca olur diye düşündük.
Bu kitap ne bir hikaye, ne bir roman, ne de bir kurgudur. Tam anlamıyla bir belgeseldir. 1915 Ermeni Meselesi’ne ilişkin tüm gerçekleri, dönemin önemli bir şahidinin kaleminden gözler önüne seren tarihi bir belgedir.
Bu kitap, Ermenistan ve özellikle Ermenistan Diasporası’nın, Türkiye Cumhuriyeti’ni uluslararası arenada zor durumda bırakmak niyetiyle ortaya attığı asılsız Ermeni soykırımı iddialarına karşı sessiz bir çığlıktır. Bu sessiz çığlığı önemli kılan husus ise, bu sesin sahibinin bir Türk değil, olayları tarafsız bir gözle ele alan bir Ermeni olmasıdır.
Çünkü bu kitabı, Ermenistan’ın ilk başbakanı Ovanes Kaçaznuni yazmış. 1915 Ermeni Meselesi tazeliğini korurken, Türklerin maruz kaldığı haksız ithamlara karşı o tarihlerde yaşananların içyüzünü anlatıyor.
Kendi ülkesinde yasaklanan kitabı yazan Başbakan Kaçaznuni, bugünkü Türkiye Cumhuriyeti’nin ataları olan Osmanlılar’ın asla bir Ermeni soykırımı yapmadığını, yetkili bir ağız olarak kendi vatandaşlarına söylüyor. Bu tartışmalı yıllar boyunca, Ermenistan Taşnak hareketinin bizzat içinde yaşayan Ermenistan’ın ilk başbakanı tarafından hazırlanan ve seslendirilen bu rapor, halen gözlerden uzak tutulmaya çalışılmakta.
İTO yapmış olduğu bu çalışma ile önemli bir görevi yerine getirmiştir ve emeği geçenlere teşekkür ediyoruz.
İTO kitabın Türkçe yayınlanışın girişinde;
“Arşivler açılsın, gerçekler ortaya konsun deniyor. Ermeni arşivleri arşiv değil mi? Arşiv!
İşte biz de o arşivlerin kapağını kaldırıyoruz.
Gerçeklerin saptanması için, bütün dünyayı Ermeni ve Rus arşivlerini incelemeye çağırıyoruz. Başka arşive gerek bile kalmıyor.
Dönemin Ermenistan hükümeti yöneticilerinin raporları, Ermeni komutanların üstlerine yazdıkları raporlar, Boryan ve Lalayan gibi namuslu Ermeni tarihçilerinin yayınladıkları belgeler, gerçekleri saptamaya yetiyor. Bunların hepsi birer resmi belge olup inkar edilemeyecektir.
1923 yılında Taşnak Konferansına Sunulan Rapor Kaynak Yayınları’nın “Ermeni Belgeleriyle Ermeni Soykırımı Yalanı” dizisine, Ermenistan hükümetinin ilk başbakanı ve Taşnaksutyun Partisi liderinin imzasını taşıyan bir resmi belgeyle başlıyoruz.
Vurguluyoruz, elinizdeki kitap, bir dergi yazısı veya bir konuşma değil, 1923 yılı Nisan ayında Taşnaksutyun Partisi’nin Bükreş’te yapılan Yurtdışı Konferansı’na sunulmuş rapordur. Raporu okuyan, Ovanes Kaçaznuni, denebilir ki, Taşnak hareketinin en önemli lideridir. “Ermeni soykırımı” diye nitelenen 1915-1923 döneminde Taşnak hareketinde sorumlu konumlarda bulunmuştur. Yayınladığımız rapor, işte o dönemin özetidir.”
Raporun Yayınlanması
Kaçaznuni, konferans raporunda, geçmiş dönemin özeleştirisini yapar. Bu özeleştiri, aslında bir itirafnamedir. Kaçaznuni, çekilen acılardan Taşnaksutyun Partisi’nin sorumlu olduğunu dürüstçe ve açık yüreklilikle saptar. Raporun sonunda Taşnaksutyun’un kendini feshetmesi ve siyasi arenadan çekilmesi gerektiğini savunur.
Son cümleleri çarpıcıdır, “Evet intiharı öneriyorum, Parti kendisini feshetmelidir” der.
Kaçaznuni, hemen o yıl raporunu kitap olarak yayımlatır. Koyduğu başlık, yine intihar önerisini vurgulamaktadır: “Taşnaksutyun’un Artık Yapacağı Bir Şey Yok.”
Kaçaznuni, raporu kitap haline getirirken, partinin iç işleyişiyle ilgili bazı somut önerilerin bulunduğu üç-dört sayfayı çıkarmıştır.
Kitapta ek olarak, raporu mektupla eleştiren partili bir arkadaşına cevabı da bulunuyor.
Ermenice basılan kitap, dört yıl soma, 1927 yılında Rusçaya çevrilerek Tiflis’te “ibreti alem” olması amacıyla 2 bin adet basılır.
Rusça basıma bir de önsöz eklenmiştir. Kitabın İngilizce basımı ise, 1955 yılında, “The Armenian Revolutionary Federation (Dashnaksoution) Has Nothing To Do Anya More” başlığıyla” Annenian Information Service” (Ermeni istihbarat Servisi) tarafından New York’ta yayımlananı var. Ancak bu İngilizce yayın, kitabın bütününü içeriyor.
İlginç olan, ama kitabın içeriğine bakınca doğal karşılanacak olay şudur: İlk Ermeni başbakanının bu tarihi raporu Ermenistan’da yasaklanmıştır. Yayının Avrupa’daki kütüphanelerden Taşnaklar tarafından toplatıldığı da biliniyor. Kitabın çeşitli dillerden yayımlanan basımları, Avrupa kütüphanelerinden toplatılmıştır Kitabın kataloglarda adı var, ancak raflarda bulunmuyor.
2 S. Hanoyan’ın kaleme aldığı önsözde Sovyet iktidanyla ilgili fikirlerine belirli eleştiriler getirilmelde birlikte Kaçaznuni’nin “açık kalpli” davrandığı ifade ediliyor.
Ancak Sovyet Ermenistanı’nda Kaçaznuni’nin kitabına ağır eleştiriler de getiriliyor. Örnek olarak bkz. Marents, “Litso Arsyaskogo Smenohovstva”, Bolşevik Zakavkazya, No.3-4, 1928, s.83 vd.
Kaçaznuni’nin kitabının Rusça basımını, Ermeni Meselesi üzerine çalışmalarım sırasında, Moskova’daki Lenin Kütüphanesi’nde bulunuyor.
Kitabın Türkçe çevirisini titiz bir çalışmayla Arif Acaloğlu yapmıştır.
Türkiye’deki Araştırmalar
Kitabın daha önceki basımlarının sunuşunda, Kaçaznuni’nin kitabının Türkiye’de daha önce Prof. Dr. Türkkaya Ataöv tarafından 1985 yılında yapılan İngilizce bir yayımla okuyucuya duyurulduğunu belirtmiştik. Oysa Prof. Ataöv’den 34 yıl önce Esat Uras’ın ve birkaç yıl önce Dış Politika Enstitüsü ile Kamuran Gürün’ün, aynı yıl Mim Kemal Öke’nin yayınlarında Kaçaznuni’ye göndermelerde bulunuyor. Bizim saptadığımız, kitap Türkiye’de yarım yüzyılı aşan bir süredir biliniyor.
Esat Uras, 1950 yılında yayımlanan Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi başlıklı ünlü eserinde, Kaçaznuni’nin kitabından alıntılar yapmış. 3 Kitabın 1923 yılında Viyana’da yayımlanan Ermenice basımının 1950 yılından önce Türkçeye çevirtildiği anlaşılıyor.
Aynı “manüskri” (elyazısı) nüshadan yapılan alıntılar, Büyükelçi Kamuran Gürün’ün 1983 yılında Türk Tarih Kurumu tarafından yayınlanan Ermeni Dosyası adlı kitabında da var.
1983 yılında “Dış Politika Enstitüsü” tarafından yayımlandığı belirtilen Dokuz Soru ve Cevapta Ermeni Sorunu başlıklı kitapçığın kaynakçasında da, Kaçaznuni’nin 1923 Viyana basımına yer verilmiş. 5Ancak burada Kaçaznuni’nin kitabının başlığı Ermenice değil, İngilizce. Dış Politika Enstitüsü’nün devlet kurumlarına bağlı olarak yayın yaptığı kolaylıkla söylenebilir.
3 Esat Uras, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, İstanbul 1950, s.716, 740 vd, 758.
4 Kamuran Güıün, Ermeni Dosyas;, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1983, s.196, 234, 274, 304 vd, 308.
5 Dış Politika Enstitüsü, Dokuz Soru ve Cevapta Ermeni Sorunu, Ankara, Nisan 1983, s.41.
Mim Kemal Öke, 1984 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nin yayımladığı İngilizce bir derlemede, Kaçaznuni’nin 1955 yılında New York’ta yayımlanan İngilizce basımından uzunca bir bölüm almış.
Prof. Dr. Türkkaya Ataöv de, 1984 yılında Kaçaznuni’nin kitabı üzerine on sayfalık bir İngilizce yazı yayımlamış. Bu yazı, İngilizcesinin arkasına Fransızca, Almanca, İspanyolca çevirileri de eklenerek devletin propaganda kurumları tarafından kitapçık halinde basılmış.? Ataöv, Türkçesi yayımlanmamış olan bu yazısında, elinde Kaçaznuni’nin Ermenice basımından Türkçeye çevrilmiş 61 sayfalık bir daktilo metnin bulunduğunu da belirtiyor. Esat Uras ve Kamuran Gürün’ün gönderme yaptığı “manüskri” çevirinin daktiloyla çoğaltıldığı anlaşılıyor. 1984 yılı öncesinde başka araştırmacılarında kitabın Türkçe veya İngilizce çevirilerine göndermede bulunmuş olmaları mümkündür.
Ülkemizde Kaçaznuni’nin raporunun bugüne kadar değerlendirilmemiş
Ermeniceden yapılmış Türkçe çeviri, Dışişleri Bakanlığı’nda varmı? bilmiyoruz, ancak Türk Tarih Kurumu’nda muhafaza edilmektedir.
Ülkemizde Kaçaznuni’nin raporunun bugüne kadar değerlendirilmemiş olması bir bakıma şaşırtıcıdır; bir bakıma da olağan sayılabilir.
Çünkü Türkiye hükümetleri ve Türk araştırmacılar, tezlerini emperyalizme karşı mücadele zeminine, Kurtuluş Savaşı’nın haklılığı gibi sağlam bir temele oturtamamışlardır. Çünkü bu raporun önemi, gerek bilim ve araştırma çevrelerinde, gerekse Dışişleri Bakanlığı tarafından anlaşılmamış ve değerlendirilmemiştir. Kaçaznuni raporunun Türkçe çevirisi yayınlanmamış, adeta saklanmıştır.
Rapor üzerine dişe değer bir Türkçe inceleme bile yapılmamıştır. Kuşkusuz bunda, Türkiye makamlarının ve araştırmacılarının, Rus ve Ermeni arşivlerinden uzak durma eğilimleri, Rus kaynaklarını değerlendirmeyi Bolşevikliğe bulaşmak olarak algılamaları, birinci derecede etkili olmuştur. Resmi Türk tezlerini Batılı emperyalistlere beğendirme kaygısının belirleyici olduğu buradan da anlaşılmaktadır. Mesele buradadır.
-6 Mim Kemal Öke, “The Respons es of Turkish Aımenians to the Aımmenian Question”, Boğaziçi University, Armenians in the Ottoman Empire ande Modern Turkey (1912-1926), İstanbul 1984 içinde, s.79. 7 Prof. Dr. Türkkaya Ataöv, An Armenian Source: Hovhannes Katchaznouni; U ne Source Armenienne: Hovhannes Katchaznouni; Eine arınenische Quelle: Hovhannes Katchaznouni; Fuenta Armenia: Hovhannes Katchaznouni; Second Printing,
Ankara, March 1995.
Kaçaznuni raporunu Türkiye kamuoyuna ilk tanıtan, Aydınlık dergisinin 2 Ekim 2005 tarihinde başlayan yayınları oldu. Raporun Rusça basımına dayanarak yapılan bu yayınlarda raporun geniş bir Türkçe özeti verildi ve değerlendirilmesi yapıldı.
Kaçaznuni’nin Saptamaları:
Kaçaznuni, raporuna başlarken özellikle belirtiyor. Bu değerlendirmelere ağır bir düşünce süreci sonunda varmıştır. Ulaştığı sonuçlar, yüzeyselliğin ve iradesizliğin ürünü değildir ve birçoklarını kızdıracağını bilmektedir. Kaçaznuni, Taşnaksutyun Konferansı’na katılan delegelerden, önyargılardan sıyrılarak, kendisini sabırla dinlemelerini rica etmektedir. Konuyu sıralarken, Birinci Dünya Savaşı’ndan Lozan Konferansı’na uzanan süreci Ermeni meselesi açısından belirli dönemlere ayırarak inceleyeceğini ve Taşnaksutyun’un bu süreçteki rolünü ele alacağını açıklıyor.
Taşnak Hükümeti’nin ilk başbakanı, özellikle şu saptamalarda bulunuyor:
– Dünya Savaşı öncesinde gönüllü silahlı birliklerin oluşturulması hataydı.
– Kayıtsız şartsız Rusya’ya bağlanmışlardı.
– Türklerden yana olan güç dengesini hesaba katmamışlardı.
– Tehcir kararı amacına uygundu.
– Türkiye, savunma içgüdüsüyle hareket etmişti.
– 1918 sonlarındaki İngiliz işgali, Taşnakların umutlarını yeniden kabartmıştı.
– Ermenistan’da Taşnak diktatörlüğü kurmuşlardı.
– Denizden denize Ermenistan projesi gibi emperyalist bir talebe kapılmışlar, bu yönde kışkırtılmışlardı.
– Müslüman nüfusu katletmişlerdi.
– Ermeni terör eylemleri Batı kamuoyunu kazanmaya yönelikti.
– Taşnak yönetimi dışında suçlu aranmamalıydı.
– Taşnak Partisi’nin artık yapacağı bir şey yoktu; intihar etmeliydi.
Evet, bütün bu saptamalar, Ermenistan’ın ilk başbakanı, Taşnaksutyun Partisi’nin kurucusu Kaçaznuni’ye ait.
Kaçaznuni, raporunda Türkiye’yi sorumlu tutan bir değerlendirmede bulunmuyor
Kaçaznuni, 1914’ten 1923’e uzanan süreçte, Türk-Ermeni ilişkilerinin özünü, savaş hali olarak ele almaktadır. Bu savaş, Kaçaznuni’nin belirlemesine göre, aslında Türkiye ile büyük emperyalist devletlerarasındaki bir savaştı. Kaçaznuni, raporunda Türkiye’yi sorumlu tutan bir değerlendirmede bulunmuyor. Çünkü Taşnakdan ve onun peşine takılan Ermenileri savaşın bir tarafı, Türkiye’yi ise savaşın diğer tarafı olarak değerlendiriyor. Türkiye’nin zaferi karşısında Taşnaksutyun’a artık kendi hayatına son vermek dışında yapacak bir şey kalmamıştır.
1921 sonrası, Ermeni aydınları için yoğun bir özeleştiri dönemidir
Kaçaznuni’nin bu saptamaları bazılarını şaşırtmaktadır. Oysa yenilgi sonrasında Ermeni devlet adamları ve tarihçilerinin birçoğu aynı değerlendirmeleri yapmaktadır. 1921 sonrası, Ermeni aydınları için yoğun bir özeleştiri dönemidir. Ayaklar suya ermiştir. Gerçeklere ulaşılmasında kuşkusuz Ermenistan’da kurulan Bolşevik yönetiminin de önemli etkisi var. Emperyalizme karşı konuşlanmak, Ermeni aydınlarını ister istemez gerçeklerle buluşturmakta ve Lenin-Atatürk ittifakının mevzilerine çekmektedir.
İbret Dersi Kaçaznuni’nin raporu
Bu nedenle özellikle 1921 sonrasına ait Ermeni ve Taşnak belgeleri, Kaçaznuni’nin görüşlerini doğrulamaktadır. Bir kısım Ermenistan devlet arşivlerinde bulunan Taşnak belgeleri, soykırım yalanları aynı Kaçaznuni gibi çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Bizzat Taşnak kaynakları, Çarlık Rusyası ve Batı emperyalizmi tarafından Türkiye’ye karşı nasıl kullanıldıklarını, işgal sırasındaki Ermeni mezalimini ve Türk ordusunun buna karşı verdiği haklı savaşı zengin belgeleyerek ortaya koymaktadırlar. İbret Dersi Kaçaznuni’nin raporu, sadece tarihsel bir gerçeği tartışmasız olarak ortaya koyduğu için değil, günümüz dünyasında paha biçilmez dersler taşıdığı için de olağanüstü değerdedir.
Ama bütün bu tertip ve planların birde son perdesi vardır
ABD emperyalizminin stratejisinde küçük etnik ve dinsel topluluklara belli ülkeleri parçalamada özel misyonlar yüklenmektedir. Bu misyonların ne kadar kanlı sonuçlar doğurduğu Yugoslavya, Afganistan ve Irak örneklerinde çok güzel görülüyor. Dahası, yeni örneklerin sırada olduğunu herkes görmektedir. Ama bütün bu tertip ve planların birde son perdesi vardır. O son sahnelerde yaşanan faciaları, Kaçaznuni’nin raporunda bütün acıklı yönleriyle görmek mümkündür. Yüzlerce ve hatta binlerce yıldır birlikte yaşadığı halkların üzerine sürülenler, bunun bedelini yalnız komşularına değil, en ağır bir şekilde kendi halklarına ödetmişlerdir.
Kaçaznuni, bütün Ermeni yazarları gibi, Rus Çarlığı, İngiliz emperyalizmi ve Fransız emperyalizmi bizi kullandı diyor ve en sonunda bizi terk edip ortada bıraktıkları zaman, artık herkesin bize ihanet ettiğini söyleyip dövünmekten başka çaremiz kalmamıştı. Tarihin gidişini okuyanlar, bugün yaşanan süreçlerin sonunda yapılacak özeleştiri ve yakınmaların da başka bir tonda olmayacağını elbette görmektedirler.
Taşnak belgeleri, soykırım yalanını aynı Kaçaznuni gibi çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor
Taşnak Arşivindeki Diğer Belgeler de Kaçaznuni’yi Doğruluyor. Kaçaznuni’nin raporundaki saptamaları Taşnak arşivlerindeki diğer belgeler de doğruluyor. Bir lcısrnı Ermenistan devlet arşivlerinde saklı bulunan Taşnak belgeleri, soykırım yalanını aynı Kaçaznuni gibi çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Bizzat Taşnak kaynakları, Çarlık Rusyası ve Batı emperyalizmi tarafından Türkiye’ye karşı nasıl kullanıldıklarını, işgal sırasındaki Ermeni mezalimini ve Türk ordusunun buna karşı verdiği haklı savaşı kanıtlamaya yetiyor.
