Seçim Hileleri … Seçim hileleri konusunda söylenecek çok net tespitler var. 1980 12 Eylül faşist darbesinden sonra doğan kuşağın anlayabileceği yakın tarihten örnekler vermek bizce daha isabetli olacaktır.
Seçim Hileleri …
1995 genel seçimleri çok şaibelerin döndüğü, üzerinde çok haber yapılan ve konuşulan bir seçim olmuştur.
Bu seçim için bazı ilklerin seçimi de diyebiliriz.
İlk defa 450 olan milletvekili sayısı 550’ye çıkartıldı.
Refah Partisi tarihinde ilk kez % 21.37 oy oranıyla 158 milletvekili çıkararak birinci parti oldu.
DYP az oy almasına rağmen, çok oy alan ANAP’tan daha fazla milletvekili çıkardı.
Cumhuriyet Halk Partisi, yeniden açıldıktan sonra ilk genel seçime katıldı.
Milliyetçi Hareket Partisi ilk kez baraj altında kaldı.
Neyse işin şaibelerine dönelim…
Hatırlayalım…
Sadece bir siyasi parti hariç, diğer partilerin oy pusulalarının çöpten toplandığı bir seçimdir 1995 seçimleri.
Büyük illerde uygulanan seçim çevresi uygulamasıyla “seçmen yığma” bu seçimlerde yapıldı.
Otobüslerle küçük vilayetlerden seçmen taşıma işleri bu seçimde yaşandı.
Tabii ki, sonuçta hiçbir şey olmadı… her türlü şaibeye açık olan “sistem” kendisini sorgulatmadı…
Genel veya yerel seçimlerde seçmenlerin iradelerinin çalınmaması için ne türlü hilelerin yapılabilineceğini sıralamaya çalışacağız.
İşte o hilelerden bilebildiklerimiz:
*Henüz oturulmayan inşaat halindeki binalarda boş arsalarda gösterilen seçmenler…
*Seçmenin, iradesi dışında başka bir adrese kaydırılması….
*Seçmenin kendi adresinde farklı isimlerin yer alması…
*40 yıllık seçmenlerin isimlerinin listeden çıkartılması…
*Olmayan yeni mahallelerin üretilmesi ve bu olmayan mahallenin olmayan seçmenlerine var edilen sandıklarda mükerrer oy kullandırılması…
*Mezarlıktaki vatandaşların adına kimlik düzenlenerek yerine oy kullandırılması.
*“Oyu getir, parayı al” yöntemi.
*Oyların satın alınması.
*Sayım esnasında oyların yanlı sayılması ya da değiştirilmesi…
*Seçmenlerin tehdit edilmesi…
*Seçmenlere şantaj yapılması…
*Seçim güvenliğinin bilinçli olarak sağlanmaması…
*Seçim sonuçlarına yapılan itirazların mahkemelerce dikkate alınmaması…
“Satın alacakları oy için gereklidir”
Gerçekleşen seçimlerde, seçim hilelerinin zararları sadece demokrasinin gelişmesine engel olmasıyla sınırlı değildir. Aynı zamanda yanlış adayların seçilmesine, yanlış siyasal partilerin iktidarlarını sürdürmesine de zemin hazırlar. Bu durumda halkı temsil etmeyen bir hükümet ortaya çıkar ki, çıkan hükümet hiçbir zaman kendini seçmenlerine hesap vermek zorunda hissetmez. Seçmenlerin gerçek oylarıyla seçilmedikleri için iç çekişmeler başlar. İç çekişmeleri de bastırmak için partide otoriterleşme eğilimi artar. Tek merkezden otoriter yaklaşım, paylaşım için yolsuzlukları meşrulaştırır. Çünkü hileyle gelen kişiler bir sonraki seçimde tekrar seçilmek için ciddi para kaynağı hazırlığı yapmak zorundadırlar. Bu para kaynağı daha fazla satın alacakları oy için gereklidir ki, kamu kaynaklarından başka gelir elde edecekleri bir kaynak da yoktur.
“Önlemin kilit noktası sandık başıdır”
Seçmen listeleri askı süresi tamamlandığı için seçim hilelerini önlemenin yolu sandık başında olacaktır.
Seçmen sayısının iki katı “oy pusulası” bastırmanın sebebi, seçim hilesinin kesin yapılacağını göstermektedir.
Son zamanlarda yaygın bir biçimde konuşulan, “Oyu getir, parayı al” yöntemini boşa çıkarmak sandık kurulundaki siyasi parti görevlilerinin iradesindedir.
“Oyu getir, parayı al” yönteminin önüne geçebilmek için YAPILACAK OLAN:
-Oy pusulasının arkasına vurulacak SANDIK KURULU mührünün yeri için, mutlaka “yer belirleme kur’ası” çekilmesi sağlanmalıdır.
-Belirlenmiş olan ‘mühür yerinin’ aksine bir yerde mühürlenmiş oy pusulası çıkması durumunda ‘geçersiz sayılacağı’ sandık kurulu tutanağıyla sabitlenmelidir.
Eğer, her sandıkta kura yöntemi uygulanırsa “Oyu getir, parayı al” hilesi önlenmiş olur.
*Ölülere verilen TC kimlik numarasıyla çıkartılan sahte nüfus cüzdanı ile sahte seçmen oy kullanabiliyor.
Bu hileyi sandık başında önlemek mümkün. Partilerin, sandık görevlisi ve müşahitlerinin, kendi sandıklarında oy kullanacak olan seçmenlerin tamamını tanıdıklarında, bu sahte seçmenlerin oy kullanmalarını engelleyebileceklerdir.
“sayım döküm süreci önemli”
Oy pusulasının yanlış okunması,
–yanlış işaretlenmesi,
-oyların tutanağa yanlış yazılması,
-iptal oyların çokluğu,
-oy torbasının yolda değiştirilmesi,
–gelmeyen seçmenler adına oy kullanılması,
-ıslak imzalı seçim sandık sonuç tutanağının kurul üyelerine bir imzalı örneğinin verilmemesi,
-itirazların sandık başkanı tarafından dikkate alınmaması,
-yapılan itirazların tutanağının tutulmaması veya itirazların tamamının red edilmesi… gibi hilelerin tamamının, eğitimini almış sandık görevlisi tarafından önlenmesi daima mümkündür…
Önemli olan tek şey, sandık görevlisi tarafından, “ıslak imzalı seçim sandık sonuç tutanağının” sayımdan sonra tutulmasını ve imzalanmasını sağlayarak, ilçe başkanlığına ulaştırmak ve oy torbasının seçim kuruluna teslim edilmesidir.
Hile yapmadan seçim kazanması mümkün olmayanlara,
Hileleri önleyerek bir ders vermek… Her siyasi parti üyesinin ve iradesi çalınan her vatandaşın ödevidir.
*Yarın “oy ve ötesi” gönüllülerini yazacağım…
