Ermeni Yalanı-2- Başlangıç-Türkçe Yayın
Çarlık Ordularında Türkiye’ye Karşı Savaş
Emperyalist merkezler, Osmanlı devleti ve Mustafa Kemal yönetiminin 1925-1923 arasında Ermenilere katliam veya soykırım uyguladığı suçlamasında bulunuyorlar. Oysa Kurtuluş Savaşımıza denk düşen bu sekiz yıl, asimda Taşnak güçlerinin Çarlık Rusyası, İngiltere ve Fransa ordularının emrinde Türkiye’ye karşı savaş yıllarıdır.
Bu tarihsel olgu, binlerce Taşnak belgesine de yansımıştır.
Birkaç örnek verelim
Taşnaklar tarafından yönetilen Ermeni Milli Bürosu’nun Birinci Dünya Savaşı’nın hemen başında Çar II. Nikolay’a gönderdiği bildiri, Taşnak yönetiminin emperyalizme nasıl bel bağladığını gösteriyor: “Şanlı Rus orduları, kendi hükümdarlık toprakları boyunca karlı Ennenistan tepelerinde ve engin Alaşkert vadisinde, Almanya’ya ihtiyaç duyarak kudretli Rusya’ya el kaldırma cüretini gösteren Türkiye’ye karşı savaşırken, Ermeniler, atalarının öğütlerini dinleyerek( … ), hayatlarını ve varlıklarını Yüce Rusya’nın ve onun tahtının şanı için feda etmek için ayağa kalkmışlardır.
“Rus bayrağı, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarında özgürce dalgalanacaktır”
“Türkiye’yle savaş müjdesi, bütün Ermeni halkını coşturmaktadır.
Bütün ülkelerden Ermeniler, şanlı Rus ordularında yer almak ve Rus silahının başarısına kanıyla hizmet etmek için acele etmektedir. Yüce Tanrıya düşmana karşı zafer kazanmak için dua ediyoruz. Yeni şanlı Rus silahı olmak ve Rusya’nın Doğu’daki tarihsel görevini yerine getirmek vatan borcumuz olmaktadır. Kalbimiz bu istekle yanmaktadır.
“Rus bayrağı, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarında özgürce dalgalanacaktır.
“Sizin iradeniz, yüce devletlim, Türkiye’nin boyunduruğu altındaki halklara özgürlük verecektir.”8
8 Mşak, No. 271, 1914’ten aktaran: Marents, s.89.
Zaten daha savaş başlamadan önce İstanbul’daki Ermeni Patriği Zaven, Ermeni milliyetçi-liberallerin yayın organı Mşak’ın muhabirine, Ermeni meselesinin kökten çözümünün, bütün Ermenistan’ın (Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi dahil- M.P.) Ermenilerin kaderinin tarihsel olarak bağlı olduğu Rusya hükümranlığı altında birleşmesiyle gerçekleşeceğini belirtmiştir. Patrik, “Ruslar buraya ne kadar çabuk gelirse bizim için o kadar iyi olur” demektedir.
Ermeni meselesinin yeniden gündeme alınması
Yine Taşnaksutyun Partisi Dışişleri Bürosu Başkam Zavriyev’in Çarlık Rusyası’nın Londra ve Paris Büyükelçilerine 1915 yılında gönderdiği mektup, Birinci Dünya Savaşı’nda Ermenilerin oynadığı rolü gözler önüne sermektedir: “Bugünkü savaşın ilk günlerinden beri Rusya Ermenileri, Rusya’da ve Türkiye’de savaşa katılmayı beklemektedir. Bu durum savaşın sonunda Ermeni meselesinin yeniden gündeme alınması ve kesin şekilde çözülmesi umudunu doğurmaktadır.
Dolayısıyla Ermeniler, yaklaşan olaylara katılmaktan geri duramaz, bundan ötürü savaşta en ateşli biçimde yerlerini almalıdırlar.”
Çarlık Hükümeti’nin arşivinde de yer alan bu mektubun içeriğini destekleyen başka bir Taşnak belgesi de siyaset adamı ve tarihçi Boryan’ın kişisel arşivinde bulunmaktadır.
Türk Ermenilerini silahlandırmak ve savaş sırasında ülke içinde ayaklanma çıkarmak
1915 Şubat’ında Tiflis’teki Bütün EnnePistan Milli Kongresi’nde Taşnaksutyun Partisi’nin askeri kanat temsilcisinin yaptığı konuşmayı içeren belge çarpıcıdır: “Bilindiği gibi, Rus hükümeti savaşın başında Türk Ermenilerini silahlandırmak ve savaş sırasında ülke içinde ayaklanma çıkarmak için hazır hale getirmek amacıyla hazırlık gideri olarak 242 bin 900 ruble verdi. Gönüllü birliklerimiz Türk ordusunun savunma hattım yarıp, ayaklanmalarda birleşerek cephe ve cephe gerisinde anarşi yaratmak ve bununla birlikte Rus ordularının geçişini ve Türk Ermenistanı’nı ele geçirmesini sağlamak zorunda.”
9 Ermenistan SSC Merkez Devlet Taril1 Arşivi (TsGİA Ann. SSR) fond vıpisok, dosya 37, yaprak 45-46’dan aktaran: K.N. Karamyan, Polojenie Zapadnıh Armyan, “Armyanski Vopros” i Mejdunarodnaya Diplomatiya V Posledney Çetverti XIX Ve ka İ Naçale XX \!eka, Yerevanski Gosudarstvenmy Universitet, Yerevan, 1972, s.87 vd.
10 Mejdunarodnıe Otnoşeniya F Epohu İmperializma (Dokumentz İz Arhiva Tsarskogo İ Vremennogo Pravitelstva), seriya III, t. VII, ç. II, Gosudarstvennoe Sotsialno- Ekonomiçeskoe İzdatelsvo, Moskva-Leningrad, 1935, s.45.
Taşnaksutyun’un yayın organı Orizon gazetesi
Taşnak yayınları, cephede ve cephe gerisinde anarşi çıkardıklarını ve Rus ordularının vurucu gücü olarak savaştıklarını itiraf eden belgelerle doludur. Taşnaksutyun’un yayın organı Orizon gazetesi, 1912 yılı 196. sayısında şöyle yazıyor: “Türk devlet yetkilileri ve iktidar sahipleri bilsinler ki, ne bir Türkün ne de Türk devletinin bundan böyle herhangi bir Ermeni için hiçbir değeri yoktur. Varlıklarını korumak için başka yollar düşünsünler.”12
Yine Orizon’un 31 Ekim 1914 tarihli 243. sayısında Ermeniler savaşta aktif olarak yer almaya çağrılırken, Çarlık Rusyası’nın zaferinin Ermenilerin de zaferi olacağı belirtilmektedir.13
Çarlık Rusyası’nın Kafkasya Valisi Nikolay Nikolayeviç için yazılanlara bakınız
Aynı şekilde Taşnakların başka bir yayın organı Ayrenik’in 24 Eylül 1915 tarihli sayısında, Tiflis’e yeni gelen Çarlık Rusyası’nın Kafkasya Valisi Nikolay Nikolayeviç için yazılanlara bakınız: “Dün Tiflis’e Çar’ın Kafkasya’daki vekili ekselansları yüce prens Nikolay Nikolayeviç teşrif etti. Yüce prensin kesin iradesi ve kararlılığıyla Türk hükümetinin varlığım sonsuza dek ortadan kaldıracağına derinden inanıyoruz. Bu inançla Kafkaslar’daki Rus ordusunun sevgili 6. Başkomutanını selamlar ve ona ‘Hoş geldin’ deriz.”14
11 Bkz. B.A. Boryan, Armeniya, Mejdunarodnaya Diplomatiya i SSSR, c.l, Gosudarstvennoe İzdatelstvo, Moskva-Leningrad, 1929, s.360.
12 Orizon, No.l96, 1912’den aktaran: K.N. Karamyan, age, s.81.
13 Orizon, No.243, 31 Ekim 1914’ten aktaran: A.M. Elçibekyan, Arnıenz’ya Nakanune lfelikogo Oktyabrya, İzdatelstvo AN Armyanskoy SSR, Yerevan, 1963, s.l8.
14 Ayrenik, No.2, 24 Eylül 1915’ten aktaran: A. Lalayan, “Kontrrevolyutsionnıy ‘Daşnaktsutyun’ i İmperialistiçeskaya Voyna 1914-1918 gg.”, Revolyutsionnıy Vostok, No.2-3, 1936, s.91.
Ermeni halkının Rus ordularına minnettarlığı
15 Nisan 1915 gününde Vardan komutasındaki gönüllü birliğin Eçmiadzin’deki geçit töreninin ardından üst düzey Rus subaylarında katılımıyla düzenlenen ziyafette ille kadeh, yüce Rusya’nın ve onun kahraman ordusunun şerefine kaldırılır. Bütün Ermeni Katolikosu, törensel dualar okudukta sonra Ermeni halkının Rus ordularına minnettarlığını ve Ermeni topraklarını yabancıların hükümranlığından birlikte kurtarmaya hazır olduklarını ifade eder.15
Aynı şekilde Bütün Ermeni Katolikosu V. Georg, Van’ın işgal edilmesi üzerine Çarlık Rusyası’nın Kafkasya Valisi VorontsovDaşkov’a ve 4. Kafkas Ordulan Kumandanı P. İ. Oganovski’ye gönderdiği kutlama telgraflarında Rus ordularının yeni zaferleri için duacı olduğunu belirtir.16
1933 yılında Ayrenik’in 5 nolu sayısında yayımlanan anılarında
Taşnakların önemli liderlerinden A. Hatisyan da 1933 yılında Ayrenik’in 5 nolu sayısında yayımlanan anılarında “Rus ordusunun yenilmeye başlamasıyla, bu orduya bağlanmış olan umutlarımız da tükendi” ifadesini kullanarak Birinci Dünya Savaşı’ndaki yerini ilan etmiştir.17
İngiliz ve Fransız Ordularının Emrinde Türkiye’ye Karşı Savaş
Çarlık Rusyası’nın yıkılmasının ardından Taşnaklar, bu sefer
Batılı emperyalistlerin güdümüne girmişler ve İngiltere, Fransa,
ABD gibi devletlerin bölgedeki çıkarılan için Türkiye’ye karşı savaşmışlardır.
İtilaf Devletleri’nin zaferiyle
Taşnak Hükümeti’nin Başbakanı Kaçaznuni, 7 Şubat 1919 tarihinde İngiliz işgal kuvvetleri komutanı General F. Wocker’la yaptığı görüşmede Ermenilerin, İtilaf Devletleri’nin zaferiyle ve Kafkasya’ya gelmeleriyle durumlarının iyiye doğru değişeceğinden kesinlikle emin olduklarım belirtmiştir. Bu görüşmenin raporu, Ermenistan İçişleri Bakanlığı Arşivi’nde saklanmaktadır.18
15 Ararat, No.5, 1915, s.288 vd.’dan aktaran: A.O. Arutyunyan, Kavkazski Front 1914-1917 gg., İzdatelstvo “Ayastan”, Yerevan, 1971, s.305. 16 Araraı, No.5, 1915, s.415 vd.’dan aktaran: A.O. Arutyunyan, age, s.307. 17 Ayrenik, No.S, 1933’ten aktaran: A.A. Lalayan, “Konu•evolyutsionnaya Rol Partii Daşnaktsutyun”, İstoriçeskie Zapiski, No.2, 1928, s.83.
General Diffe komutasında “intikam birlikleri”
Aynı şekilde Ermenistan Devlet Arşivi’nde bulunan başka bir belge, Adana’daki Ermenilerin Fransız işgal kuvvetleri komutanı General Diffe komutasında “intikam birlikleri” adıyla silahlandırıldıklarını ve Fransız üniformasıyla savaştıklarını anlatmaktadır.19
İngiliz ve Fransız emperyalizmine itaat, Yunan işgaline bel bağlamayı beraberinde getirmiştir. Taşnak Hükümeti Dışişleri Bakanı, Tiflis’teki temsilcisine gönderdiği telgrafta şöyle diyor:
“Cephedeki durum çok ağır… Bir an önce Luck ve Corbeille’e20 başvurarak, Türk birliklerinin ilerlediği konusunda hükümetlerine telgraf çekmelerini ve gerekli bütün önlemlerin alınmasını istemelerini sağlamak mutlaka zorunlu ( … ) Yunan temsilcisinden de, hükümetine hemen bir telgraf çekerek her şeyi bildirmesini ve Yunan birliklerinin saldırıya geçerek Türk hareketini güçsüz düşünenlerinin olanaklı olup olmadığım öğrenmesini isteyin. “21
Taşnak Raporlarında Ermeni Mezalimi
Diğer taraftan Taşnak belgeleri, Çarlık Rusyası ve Batı emperyalizminin kumandası altına giren Taşnakların katliam hikayeleriyle doludur.
18 Bkz. Ermenistan SSC İçişleri Bakanlığı Merkez Ekim Devrimi Arşivi (TsAORMVD SSRA) f. 114, d. 23, y. 48’den aktırran: D. Yenukidze, Krah İmperialistiçeskoy İnterventsii V Zakavkazye, Gospolizdat Gruzinskoy SSR, Tbilisi, 1954, s.188.
19 Ermenistan SSC Devlet Tarih Arşiv i (GİAArm. SSR) f. 200, d. 132, y. 338’den aktaran: N.Z. Efendiyeva, B orba Turetskogo Naroda Protiv Frantsuzkih Ok/(Upantov Na Yu ge Anato/ii ( 1919-1921 gg.), İzdatelsvo AN Azerbaycanskoy SSR, Baku, 1966, s.116.
20 İtilaf Devletleri’nin Tiflis’teki temsilcileri.
21 D.S. Zavriyev, K Noveyşey İstm•ii Severo-Vostoçnzh Vilayetov Turtsii, Tibilisi, 1947, s.85.
Ermenilerin bölgedeki Kürt nüfusa saldırmamaları…
Van’ın işgalinin ardından şehrin valisi olan Aram’a Rus ordularının Van birliği komutanı Nikolayev tarafından gönderilen 22 Haziran 1915 tarihli ve 34 sayılı talimatta, Ermenilerin bölgedeki Kürt nüfusa saldırmamaları ve köylerini yağmalamamaları bildirilmektedir.
Ancak Aram, talimata verdiği protesto cevabında, emirlerin yerine getirilmeyeceğini, henüz işgal edilmemiş bölgelerdeki Müslümanlara uyarı olması amacıyla suçluların en ağır şekilde cezalandırılacağını belirtmektedir.22
Taşnakların Baş-Gyaminsk birliği komutanı Yarbay Melik-Şahnazarov’un ayrı bir Ermeni tümenine gönderdiği 7 Kasım 1918 tarihli acil damgalı raporunda ise, bölgenin bütün köylerini bombaladıklarını, 30 Türk köyünü ele geçirdiklerini ve geri kalan 29 köyü de bombalamak amacıyla harekat izni istediğini bildirmektedir. Merkezden onay alan Taşnak birliği, Baş-Gyarninsk bölgesindeki onlarca Azeri köyünü yerle bir edecek ve kadın, çocuk, yaşlı, genç yüzlerce insanı öldürecek ve varlıklarını yağmalayacaktır. Bu olayları anlatan Taşnak yarbayının raporu, Ermenistan Devlet Arşivi’nde saklanmaktadır.23
İ stroriçeskie Zapiski dergisinin 2. sayısında yayınladığı Taşnak raporu ise, tüyler ürperticidir
Ermeni Sovyet tarihçisi A.A. Lalayan’ın ilkönce 1936 yılında Revolyutsionnıy Vastok dergisinin 2-3 nolu sayısında, daha sonra da 1938 yılında SSCB Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü’nün yayın organı İ stroriçeskie Zapiski dergisinin 2. sayısında yayınladığı Taşnak raporu ise, tüyler ürperticidir. Taşnak subayı, 1920 yılında Beyazıt-Vaaram bölgesinden yazdığı raporunda yapılan uygulamaları övüne övüne hikaye etmektedir: “Basar-Geçar’daki Türk nüfusu ayırt etmeden imha ettim. Bazen kurşunlara yazık olmasın dersin ya. Bu köpeklere karşı en etkili yol, çarpışmadan sonra sağ kalanları toplayıp kuyuların içine tıkmak ve bir daha dünyada bulunmamaları için yukarıdan ağır kayalarla ezmek. Ben de öyle yaptım. Bütün erkekleri, kadınları ve çocuklan topladım, benim tarafımdan atıldıkları kuyuların içinde kayalarla ezerek hepsinin hayatına son verdim.”24
22 SSCB Ekim Devrimi Merkez Devlet Arşivi (TsGAOR SSSR) f. 579, L 1, d. 1880, y. 3-7’den aktaran: A.O. Arutyunyan, age, s.369.
23 Ermenistan Devlet Arşivi (Gosarhiv Armenii) f. 67, d. 644, y. 1-2’den aktaran: A.A. Lalayan, age, s.99 vd.
24 Age, s.101; A. Lalayan, “Kontrrevolyutsionmy ‘Daşnaktsutyun’ İ İmperialistiçeskaya Voyna 1914-1918 gg.”, s.92 vd.
