Mustafa Göksel

Hocaların Hocası Alaeddin Yavaşça Üstadımıza saygıyla

Hocaların Hocası Alaeddin Yavaşça Üstadımıza saygıyla … Yavaşca, İstanbul Üniversitesi 1. Kadın Doğum Kliniğinde, Ord. Prof. Dr. Tevfik Remzi Kazancıgil’in yanında Haseki Hastanesinde ihtisasını yaptı ve 1955 yılında Kadın-Doğum Mütehassısı oldu… yorum/haber

Hocaların Hocası Alaeddin Yavaşça Üstadımıza saygıyla

Değerli okurlar nasıl üzüldüğümü anlatamam diyeceğim de üzüntümün yanında bilgisi, donanımı altın gibi kariyeri yaptıkları, bıraktığı eserleri… Onu anlatmaya dimağ yeter mi?

Bu yazımda üzüntü ile yad ederek kaleme alıyorum. Bunu damı yazacaktık diyor insan kimi zaman Hocaların hocası büyük Türk Sanat Musikisi ve Türk Sanat Müziği sanatçısı, usta bestekar, devlet sanatçısı ve Profesör Doktor Alaeddin Yavaşça hocamız da aramızdan ayrıldı.

TRT Müzik Koordinatörü Kenan Bölükbaş, usta sanatçının vefatını sosyal medya hesabından, “Sanatkar, icracı, bestekar Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça, bugün hayata gözlerini yumdu. Allah rahmet eylesin” ifadeleriyle duyurdu.

Cumhurbaşkanlığı klasik Türk müziği ses sanatçısı İbrahim Suat Erbay da “Türk müziğinin bir devri daha bitti. Türk musikisinin önde gelen fem-i muhsinlerinden Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça hocamızın irtihal haberini aldım. Sevenlerine baş sağlığı diliyorum” dedi.

Ankara Devlet Türk Müziği Korosu da Twitter hesabından, “Türk Müziğinin en önemli besteci, ses sanatçısı, duayen hocası Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça hocamız hakkın rahmetine kavuşmuştur.” açıklamasını yaptı.

“BU GÖKKUBBEDE HOŞ BİR SADA BIRAKIP GİTTİ”

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da Twitter hesabından bir mesaj yayınladı. Kalın, “Müziğimizin kıymetli hocası, bestekar, musikişinas, yorumcu Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça Bey Hakk’ın rahmetine kavuştu. Hepimizin başı sağ olsun. Bu gökkubbede hoş bir sada bırakıp gitti. Mekanı cennet olsun” dedi.

Büyük usta Alaeddin Yavaşça arkasında 600 ün eserinde beste ve eser bıraktı. Şimdi sizlere büyük ustanın muhteşem hayat serüvenini anlatacağım.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça 1675 Yılında Yavaşça Süleyman Çelebi’nin tanzim ettiği Vakıfnamesi bulunan bir ailenin mensubu olarak 1 Mart 1926’da Kilis’te doğdu. Babası Kilis’li Şair Yavaşça’zade Sezai Efendi’nin oğlu Hacı Cemil Efendi, Annesi Kınoğlu Kadri Efendi’nin kızı Enver Hanımdır.

Kilis Kemaliye İlkokulu ve Kilis Ortaokulu’nu bitirdikten sonra lise birinci sınıfı yatılı olarak Konya Lisesi’nde başlayıp, 2 ve 3. Sınıfları İstanbul Erkek Lisesi’nde birincilikle tamamlayıp 1945’de mezun oldu. İstanbul Üniversitesi’ne giriş imtihanını kazanarak Tıp Fakültesine başladı.

1951 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olan Yavaşça, İstanbul Üniversitesi 1. Kadın Doğum Kliniğinde, Ord. Prof. Dr. Tevfik Remzi Kazancıgil’in yanında Haseki Hastanesinde ihtisasını yaptı ve 1955 yılında Kadın-Doğum Mütehassısı oldu. Askeri hizmetini Kasımpaşa Askeri Deniz Hastanesi’nde yapan Yavaşça, sırasıyla, Zeyneb Kamil Doğumevi, Taksim İlk Yardım Hastanesi, Şişli Etfal Hastanesi’nde Başasistanlık ve Şef Muavinliği görevlerini yapmış, 1969 yılında açılan Vakıf Gureba Hastanesi Şeflik imtihanına girmiş, imtihanı kazanıp o tarihten 1976 yılına kadar adı geçen Hastanede Kadın-Doğum Kliniği Şefliği yaparak, bu hastanede olmayan Doğum Bölümünü kurmuştur.

1976 yılında da, boşalmış olan Haseki Hastanesi Kadın-Doğum Kliniği Şefliğine naklen atanmıştır. Bu süreler içinde birçok Kadın-Doğum Mütehassısları yetiştirmiştir. 1985 yılı 1 Ekim tarihinde aynı hastanenin Başhekimi olmuştur.
Prof. Dr. Yavaşça 1980 yılında Birleşik Amerika Baltimor şehrindeki Johns Hopkins Üniversitesi Hastanesi’nde “İdarecilik ve Aile Planlama Kurslarını” bitirmiştir.

Prof. Dr. Yavaşça’nın mesleki hayatı esnasında Tıp Dünyası, Şişli Hastanesi Bülteni, Zeynep Kamil Hastanesi Bülteni, Vakıf Gureba Bülteni, Haseki Tıp Bülteni, Sağlık Bakanlığı Bülteninde yayınlanmış 54 bilimsel neşriyatı bulunmaktadır. Birçok Ulusal ve Uluslararası sempozyumlara katılmış ve bildiriler sunmuştur.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça’nın musiki hayatı; doğduğu ve ailece bağlı bulunduğu Kilis’te küçük yaşlarda başlamış, daha 8 yaşındayken o sıralarda Ortaokulda hoca olan Zihni Çelikalp’ten Batı Mûsikisi keman dersleri almış, İstanbul’a gittikten sonra, Saadeddin Kaynak, Münir Nureddin Selçuk, Dr. Subhi Ezgi, Hüseyin Sadeddin Arel, Zeki Arif Ataergin, Nuri Halil Poyraz, Refik Fersan, Mes’ud Cemil, Ekrem Karadeniz, Dede Süleyman Erguner, Dr. Selahaddin Tanur, Hakkı Süha Gezgin, S. Ziya Özbekkan, Fehmi Tokay, İ. Hakkı Nebiloğlu, Salih Murat Uzdilek, Artaki Candan gibi üstadlardan istifadeler sağlamış, İstanbul Belediye Konservatuarı, İleri Türk Musikisi Konservatuarı, İstanbul Üniversitesi Korosu gibi kuruluşlarda icra kabiliyetini ve musiki bilgisini geliştirdikten sonra 1950 yılında açılan imtihanı kazanarak İstanbul Radyosunda solist icracı olmuş, zamanla Türkiye Radyolarında ve TRT Bünyesinde “Danışma, Denetleme ve Repertuar Kurullarında üyelik ve başkanlık dahil önemli görevler almış. 1967’den bu yana solistliği yanında Koro Yöneticiliği de (Klasik Türk Musikisi Erkekler Korosu ve Beraber Şarkılar) yapmıştır. Ayrıca belirli zaman aralıklarıyla Türkiye Radyolarına alınan stajyerlerin hocalığını yapmış ve onların sanatçı olmalarını sağlamıştır. Bu faaliyetlerinin dışında Milli Eğitim Bakanlığının “Türk Musikisi Araştırma, değerlendirme ve İnceleme Kurulunda, Devlet Planlamanın 5. Beş yıllık Türk Musikisi Eğitimi Komisyonunda üyelik hizmeti vermiştir.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça, Türk musikisinde Devlete Bağlı ilk Konservatuarın kurucuları arasında yer almış, 1976’dan itibaren Türk Musikisi Devlet Konservatuarının Yönetim Kurulunda ve Öğretim Kadrosunda çalışmıştır. Konservatuar YÖK yasasıyla İstanbul Teknik Üniversitesine bağlandıktan sonra, teşkil edilen “Danışma Biriminde” yer almıştır.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça, Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığının 19/03/1990 tarihli yazısıyla İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Profesörlüğüne atanmış olup, sözü geçen Konservatuarı’n Ses Eğitimi Bölüm Başkanlığı’nı sürdürmüştür. Ancak “yaş haddinden emekli olanlar” için çıkartılan yasa dolayısıyla 2005 yılı Nisan ayı sonunda İ.T.Ü.D.K.’dan ayrılmış ve Haliç Üniversitesi’nde göreve başlamıştır.

Yavaşça’ya Gaziantep Üniversitesi, Elazığ Fırat Üniversitesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İTÜ ve Erzurum Atatürk Üniversitesi’nce Fahri Doktora Unvanı verilmiş olup 1991 Yılında Devlet Sanatçısı olarak ödüllendirilmiştir.

Ayrıca Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça’ya çeşitli dallarda almış olduğu 200’ü aşkın ödülün yanısıra Türk Mûsıkîsine yaptığı önemli katkılar nedeniyle Müzik Dalında 2008 yılı “Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü” ve Sanat dalında 2010 yılı “TBMM Üstün Hizmet Ödülü” de verilmiştir.

Prof.Dr. Alaeddin Yavaşça’nın icracılığı yanında 2’si Kâr-ı Natık, 5’i Takım,1’i Ayin-i Şerif olmak üzere yapmış olduğu 647 adet bestede;33 form (Takım, Kar-ı Natık, Şarkı, Peşrev, Saz Semai, Medhal, Etüd, Marş, Divan, Çocuk Şarkıları, Mevlevi Ayin-i, İlahi vs.),74 makam,46 usûl kullanmış ve bu bestelerde 159 şairin güftesine yer vermiştir. Ayrıca 9 bestekâra ait 21 esere aranağme yapmıştır. Bestelerinin birçoğu radyo repertuarında yer almış, plak ve kasetlere okunmuştur.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça, 1950’li yıllardan bu yana yurtiçi ve yurtdışı birçok konserler vermiş olup her yıl İstanbul Sanat Festivali Programlarında da muntazaman yer almakta ve konserler vermektedir. Yurtdışı verdiği konserler arasında iki defa Amerika Birleşik Devletleri’ne bazı kuruluşlarca davet edilmiş, bu iki davette 5 konser vermiştir. Bir kere de BBC’nin 1988’de Londra’da Quean Elizabeth Hall’de tertiplediği “Musiki Festivali”ne davet edilmiş, orada 3 konser vermiştir. Ayrıca Berlin’de, Köln’de, Hamburg’ta ve Aachen’da müteaddit konserler vermiştir.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça’nın bir Uzun Çaları (L.P.) 25 adet 78’lik taş plağı, 15 adet 45’lik plağı mevcuttur. Seçilmiş eserlerden 200’den fazla CD doldurmuştur. Türk Musikisi Vakfı’na 1 adet CD ve kaset, Kilis Kültür Vakfı’na (Kilis’imin Bağları) 2 CD ve VCD, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı’na 4 CD lik albüm, Cinuçen Tanrıkorur’la beraber yaptığı CD’ler, Yapı Kredi Bankasının Kültür Bölümünün çıkarttığı solo ve yönettiği korolara ait CD’leri ve TRT nin yapmış olduğu CD’ler vardır. Ayrıca arşivinde sanat hayatı boyunca seçilmiş eserlerden yaptığı icralardan oluşan 250 civarında CD bulunmaktadır.

Yavaşça, İstanbul Radyosunda önerisiyle kurulan ve çalıştırdığı Klasik Türk Mûsıkîsi Erkekler Korosu’nda hocaları Dr. Suphi Ezgi ve Sadettin Kaynak’tan aldığı ve kendisinin geliştirdiği klasik musiki repertuarından faydalanmak suretiyle; bugün Sinan Sipahi tarafından 39 CD de toplanan ve 40 nadide farklı makamlardan oluşan 47 klasik takımın icrasını sağlayarak Türk Mûsıkîsi arşivine kazandırmıştır.

Hakkında yazılan (Hasan Oral Şen’in yazdığı biyografik, Kültür Bakanlığı’nın yayınladığı Sinan Sipahi’nin editörlüğünü yaptığı biyografik, Yılmaz Pamukçu’nun hazırladığı 1.cildi çıkan nota, Taner Çağlayan’ın kendisi için yazdığı şiirlerden oluşan şiir ve Yavaşça şiirlerinin bulunduğu; Ayten Yavaşça, Dr. Semra Özgün ve Sinan Sipahi’nin hazırladığı) 5 kitap ve kendisinin yazdığı “Türk Mûsıkîsinde Kompozisyon ve Beste Biçimleri” adlı kitabı bulunmaktadır.

1952 Yılında “Tahir ile Zühre”, “Arzu ile Kamber” filmlerinin şarkılarını Müzeyyen SENAR ile birlikte okudu.

Ayrıca 1956 Yılında Sadi IŞILAY’ın Türk Musikisi ile ilgili müziklerini yaptığı “Ölmüş Bir Kadının Evrak-ı Metrûkesi” adlı filminin şarkılarını okudu ve 1961 Yılında “Gönülden Gönüle” filminin hem film şarkısını yaptı hem de filmin şarkılarını okudu.

Prof. Dr. Alaeddin Yavaşça’nın yetiştirdiği öğrencileri:

ERKEK SAN’ATÇILAR: Erol Bingöl, Erol Küçükyalçın, Ertan Ersoylu, Vedat Çetinkaya, Fethi Karamahmutoğlu, Hayati Günyeli, Sami Aksu, Faruk Salgar, Necmettin Yıldırım, Serhat Sarpel, Doğan Dikmen, Mehmet Şafak, Alp Aslan, Cengizhan Sönmez, Aytaç Ergen, Bekir Ünlüataer, Ahad Uruk

KADIN SAN’ATÇILAR: Tülay Canik, Sevinç Tolunay, Perihan Boran, Safiye Filiz, Filiz Şatıroğlu, Hamiyet Turan, Esma Başbuğ, Asuman Aslım, Meral Mansuroğlu, Melihat Gülses, İlknur Elbisin, Nursaç Doğanışık, Çiğdem Kırömeroğlu, Umut Akyürek, Melda Kuyucu, Dilek Aktaşoğlu Türkan, Gül Yazıcı Göre, Selma Sağbaş, Meral Azizoğlu, Güler Basu Şen ( son meşklerine katılan)

– Ümitsiz bir aşka düştüm, Ne günah etse açılmaz iki gönlüm arası, Nerde o günler nerde,
– Kız sen ne güzelsin sana gençler tapacaklar, Boğaziçi sen gönüller yatağı, Gönlümü aldın güzel,
– Ağlar Gezerim Sahili, Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok, Kimseyi böyle perişan etme,
– Rûhum su gelen yılda bile maziyi andı, Şen gözlerinle yüzüme bir baktın,
– Sarı mimozamsın sen benim, Gülen gözlerinin manası derin, Kimdir bu kadın saçları ak beni,
– Saçlarını yüzüne dökerek, Gönlümün bülbülüsün aşk bahçemin gülüsün,
– Mavi gök mavi deniz, Ne bildin kıymetin, ne bildin kıymetim, Geçmesin günümüz sevgilim yasla,
– Bu şarkı sana ait sevgili dinle, Senden uzak günlerim zindan oluyor, Şimdi bahara erdim,
– Sevgi deli gönülden gönüle bir akıştır, Bana nasıl vazgeç dersin, bir garip aşığım ben
– Gözlerini gördüğüm an, Bu tatsız akşam saatinde (hatıralar), v.b. tanınan şarkılardan bazılarıdır

Büyük usta Yavaşça’nın bu saydığımız eserler başta olmak üzere Toplamda 600 ün üzerinde eseri vardır.

YAVAŞCA KAYNAKÇASI

Alaeddin Yavaşça’nın Kök, Mûsıkî Mecmuası, Mızrap, Mûsıkî ve Nota Mecmuası dergilerinde ve çeşitli gazetelerde çıkan yazıları, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi için kaleme aldığı ansiklopedi maddelerinin yanı sıra “Türk Mûsıkîsinde Kompozisyon ve Beste Biçimleri” adlı bir de kitabı vardır. Hakkında bilgi içeren veya doğrudan Yavaşça’yı ele alan yazılı kaynaklardan ulaşabildiklerimiz şunlardır.

AHMET ŞAHİN AK, Türk Mûsıkîsi Tarihi, Akçağ yayınları Ankara, 2009, 2. Baskı s. 461–464
AHMET SAY, Müzik Ansiklopedisi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları Ankara, 2005, Cilt 3 s. 637-638
AYTEN YAVAŞCA, DR. SEMRA ÖZGÜN, SİNAN SİPAHİ, Gönülden Gönüle-Güfteler, TEGV-Yapı Kredi, İstanbul 2011
AYTEN YAVAŞCA, DR. SEMRA ÖZGÜN, SİNAN SİPAHİ, Prof. Dr. Alâeddin Yavaşça Şiirleri, BMDK (Bakırköy Mûsıkî Derneği Konservatuarı), İstanbul 2010
BOYUT MÜZİK, Türk Müzik Geleneğini Yaşatanlar-Alâeddin Yavaşça, Boyut Yayın İstanbul, VCD Kitap, İstanbul, 2001.
DR. M. NAZMİ ÖZALP, Türk Mûsıkîsi Tarihi, TRTMDBY/Ankara 1986, s.183–184
HASAN ORAL ŞEN, Alâeddin Yavaşça, TRT MDBY Ankara, 1998
İTİMAT KİTABEVİ, Başlangıçtan Günümüze Kadar Türk Bestekârları Ansiklopedisi, İstanbul 1978, s.117
MUSTAFA RONA, 20. Yüzyıl Türk Musikisi, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1970.
NERMİN YÖRÜK, Sanatçı Doktorlar kitabı, Dinçel İlaç Fabrikası İstanbul, 1986
RAHMİ KALAYCIOĞLU, Türk Mûsıkîsi Bestekârları Külliyatı, İstanbul, 1960 No: 10
SİNAN SİPAHİ, Alâeddin Yavaşça, Kültür ve Turizm bakanlığı yayımları, Kalkan Matbaacılık, Ankara, 2011
TANER ÇAĞLAYAN, Mısralarla Gönlümdeki Yavaşça, Türker Matbaacılık ltd. Şti. Samsun, 2000
TURHAN TAŞAN, Türk Müziğinde Doktor ve Eczacı Sanatçılar, Pendik Belediyesi Kültür Yayınları İstanbul, 2010, s. 97–130
YILMAZ ÖZTUNA, Türk Mûsıkîsi Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi İstanbul, 1976, s. 379–382
YILMAZ PAMUKÇU, “Alâeddin Yavaşça Besteleri” 1. Cilt, Kültür Bakanlığı Yayınları Ankara, 2000

Alaeddin Yavaşça Hem Türkiye başta olmak üzere ve Dünya geneli olmak üzere toplamda 284 ödülü bulunmaktadır. Sizlere büyük ustanın biyografisini kısıtlı olarak bu kadar paylaşabildim. Elimden geldiğince en muhteşem şekilde anlatmaya çalıştım. Toplam biyografisi tam anlamıyla 20 sayfayı bulacağı için sizlerle en önemli anekdotları paylaşmayı uygun gördüm.

Büyük ustaya Yüce Mevlam’dan rahmetler kederli ailesine ve sanat camiamıza başsağlığı ve sabırlar diliyorum. Hepinize bilinçli miraslar alacağınız okumalar diliyorum. Bir sonraki yeni yazımda görüşmek üzere sağlıklı, mutlu ve esen kalın efendim.

Daha Fazla Göster
Başa dön tuşu
Yandex.Metrica