Mustafa Göksel

Tunç Başaran: ‘Söyle Uçurtmamı Vurmasınlar Anne’

Tunç Başaran: ‘Söyle Uçurtmamı Vurmasınlar Anne’ … “1972 yılında sinemaya ara vererek Reklam furyasına geçer. Reklam sektörüne geçer ve reklam filmleri çekmeye başlar. Bir süre sonra bu alanda bir numara olur” yorum/haber

Tunç Başaran: ‘Söyle Uçurtmamı Vurmasınlar Anne’

Yeşilçam ve Türk sinemasını sistem dilinden eleştirisel anlayan son büyük deha…

Değerli Arkadaşlar ve sevgili okurlar; bu köşe yazımda gözyaşları içinde üzüntümü sizlerle paylaşarak ve o muhteşem filmi izlerken ‘Uçurtmayı Vurmasınlar’ eşliğinde bu yazımı kaleme alıyorum.

Bugün Türk Sineması ve Yeşilçam da son büyük sistem eleştiri odaklı gözlemci bir ustamızı büyük usta yönetmen Tunç Başaran hocamızı kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyim.

“Çocukluğu ve gençliği Fatih semtinde geçti”

Şimdi sizlere büyük ustamızdan biraz bahsedeyim. Tunç Başaran Romancı/ Yazar Pakize Başaran’ın oğlu ve Usta Sanatçı Meriç Başaran’ın Ağabeyi olarak 1 Ekim 1938 tarihinde İstanbul’ da dünyaya geldi. Çocukluğu ve gençliği İstanbul’un Fatih semtinde geçmiştir.

Büyük usta Yaşamını değiştiren eskiden Direkler arası denilen Şehzadebaşı olduğunu söylerdi hep. Çünkü orada yedi sekiz tane sinema vardır. Altı yaşından itibaren o sinemalarda oynayan filmlerde haşır neşir olmuştur. Sevgili dostu yazar İslam Çupi ile birçok gün Fatih Kaymakamlığı karşısındaki Hava Şehitleri Parkı’nın parmaklıklarına oturur, seyrettikleri filmleri tartışırlar.

“17 yaşında Amerika’ya kaçak gitmek istedi”

Tunç hocaya John Ford lakabını takanda dostu Çupi’dir. Büyük usta 17 yaşında evden kaçar amacı kaçak bir Şilep ile Amerika’ya gitmektir. Sinemacı olacaktır ve Charlton Helston’u görecektir. Her nedense Adapazarı’nda yakalanır.

Edebiyat Fakültesi’nde okurken yönetmen Memduh ün ile tanışır. Yazdığı bir senaryoyu okuyan Ün kendisine asistanlık teklif eder.

Dört sene Memduh Ün’ün yanında çalışır. “Ne öğrendiysem ondan öğrendim” der Başaran. O arada Lütfi Akad, Halit Refiğ, Atıf Yılmaz, Ertem Göreç gibi ünlü yönetmenlerin yanında da asistanlık yapar.

“Askerlik sonrası yine setlere döner”

1964 yılında ilk filminde, “Borusunu Öttüren” adlı oyunu senaryo haline getiren Orhan Kemal’le çalışır. Sonra “Kara Memet” ve Orhan Kemal’in “Bekçi Murtaza”sını çeker. 1966’da askere gider. Sinemadan kopmaz, çok trajik bulduğu Adnan Menderes’in hayatını film yapmak ister, araştırmalara başlar. Askerlik görevinin ardından yine setlere döner. Bir yıl kadar hiçbir iş yapmaz. Menderes’le ilgili araştırmalarına devam etmektedir. Bunun peşine 70 lerin hemen başında Küçük Hanımın Şoföründe Ayhan Işık ile Belgin Doruk’u Konyakçı da ise Yılmaz Güney ile Neriman Köksal’ın yanında Kadir Savun’u oynatır.

Bu arada sanatçı Füsun Önal ile evlenip ayrılır. 1972 yılında sinemaya ara vererek Reklam furyasına geçer. Reklam sektörüne geçer ve reklam filmleri çekmeye başlar. Bir süre sonra bu alanda bir numara olur. Tam 11 yıl aradan sonra yeniden sinema filmi yapma zamanı geldiğine inanır. 1983 yılında Magnum Film Şirketini kurarak yapımcılığa başlar.

“Ödüllü filmlere imza attı”

Kazandığı bütün parayı senaryosunu da kendi yazdığı “Biri ve Diğerleri” adlı filme yatırır. Film kendisine 1987 Antalya Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’nü; ardından 1988’de İstanbul Film Festivali’nde (o günlerdeki adıyla İstanbul Sinema Günleri) En İyi Türk Filmi Ödülü’nü getirir. Sonra “Uçurtmayı Vurmasınlar (1989) yapar. Başta 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde kazandığı “Yılın En İyi Türk Filmi” ödülü olmak üzere; yurt içi ve yurt dışında En İyi Film, En İyi Yönetmen dallarında birçok ödül alan bu film; “En İyi Yabancı Film” dalında Oscar aday adayı olur. Arkasından “Piano Piano Bacaksız” (1991) filmi gelir. O da “Uçurtmayı Vurmasınlar”ın başarısını yakalar. “Uzun İnce Bir Yol” (1993), “Sen de Gitme” (1996); “Kaçıklık Diploması” (1998), “Abuzer Kadayıf” (2000) Başaran’ın uluslararası sinema tarihinde yerini almış filmleridir.

“Telif hakkı almaya ömrü yetmedi”

Türk Sinema ve Dizi Tarihinde 53 projeye imza atan Büyük usta Tunç Başaran en son 2008 yılında Vesaire Vesaire isimli sinema filmini çekmişti. Kendisi Türk Sinemasında Telif hakları ve yasal haklar konusunda birçok Sinema ve Meslek Birlikleri ve Vakıflar ile mücadele etse de; Telif hakkının çöp olduğu ülkemizde birçok filminden bir kuruş hak alamadan göçüp gitti bu dünyadan ve aramızdan ayrıldı. Geriye bize bıraktığı Eserler ve anıları kaldı. Sayısız ödülleri bizlere tatlı anılar ve izler bıraktı.

Tunç başaran hocamızın imzasını attığı eserler…

Oyunculukları:

Fantastiğin Sineması (Kendisi)Sinema Filmi 2006
Bay Alkolü Takdimimdir (Meyhane müşterisi) TV Dizisi 1985
Gırgıriyede Şenlik Var (Gazino müşterisi) Sinema Filmi 1981
Cafer Bey Sinema Filmi1970
Elveda Sinema Filmi1967
Öp Annenin Elini (otel çalışanı niyazi) Sinema Filmi 1964
Bire On Vardı (Eczacı) Sinema Filmi 1963
Rıfat Diye Biri (Sivri) Sinema Filmi 1962
Beş Kardeştiler (Ali) Sinema Filmi 1962
Seviştiğimiz Günler Sinema Filmi 1961
Güneş Doğmasın (Simitçi)

Senaryoları:

Sinema Bir Mucizedir / Büyülü …Sinema Filmi2005
Kaçıklık Diploması Sinema Filmi1998
Sen De Gitme Sinema Filmi1995
Piano Piano Bacaksız Sinema Filmi1992
Uzun İnce Bir Yol Sinema Filmi1991
Biri Ve Diğerleri Sinema Filmi1987
Ömer Hayyam Sinema Filmi1973
Muhteşem Hırsız Sinema Filmi1973
Kaderim Kanla Yazıldı Sinema Filmi1973
Ben Böyle Doğdum Sinema Filmi1973

****

Şehvet Sinema Filmi1972
Vur Sinema Filmi1972
Tehlikeli Görev Sinema Filmi1972
Kozalı Gelin Sinema Filmi1972
Gece Sinema Filmi1972
Delioğlan Sinema Filmi1972
Cesurlar Sinema Filmi1972
On Küçük Şeytan Sinema Filmi1971
Ayşecik Ve Sihirli Cüceler Rüy…Sinema Filmi1971
Üç Kral Serseri Sinema Filmi1970
Kaderin Pençesinde Sinema Filmi1970
Gönül Meyhanesi Sinema Filmi1970
Demir Yumruk Devler Geliyor Sinema Filmi1970
Cafer Bey Sinema Filmi1970
Acı İle Karışık Sinema Filmi1969
Gönüllü Kahramanlar Sinema Filmi1968
Büyük Kin Sinema Filmi1967
Vatan Kurtaran Aslan Sinema Filmi1966
Kanunsuz Yol Sinema Filmi1966
Asla Esir Olmayacağız Sinema Filmi1965
Kara Memed

Yönettiği filmler:

Vesaire Vesaire Sinema Filmi2008
Pertev Bey’in Üç Kızı TV Dizisi2006
Teberik Şanssız TV Filmi2005
Sinema Bir Mucizedir / Büyülü …Sinema Filmi2005
Ceket TV Dizisi2000
Abuzer Kadayıf Sinema Filmi2000
Kaçıklık Diploması Sinema Filmi1998
Sen De Gitme Sinema Filmi1995
Azmi TV Dizisi1995
Piano Piano Bacaksız Sinema Filmi1992
Hadi Gel BarTV Dizisi1992
Uzun İnce Bir Yol Sinema Filmi1991
Uçurtmayı Vurmasınlar Sinema Filmi1989

****

Biri Ve Diğerleri Sinema Filmi1987
Bizi Güldürenler TV Dizisi1986
Ömer Hayyam Sinema Filmi1973
Muhteşem Hırsız Sinema Filmi1973
Ben Böyle Doğdum Sinema Filmi1973
Şehvet Sinema Filmi1972
Vur Sinema Filmi1972
Tehlikeli Görev Sinema Filmi1972
Mustafam Sinema Filmi1972
Kozalı Gelin Sinema Filmi1972
Gece Sinema Filmi1972
Delioğlan Sinema Filmi1972
Cesurlar Sinema Filmi1972
On Küçük Şeytan Sinema Filmi1971

****

Ayşecik Ve Sihirli Cüceler Rüy…Sinema Filmi1971
Kaptan Swing Sinema Filmi1971
Üç Kral Serseri Sinema Filmi1970
Küçük Hanımın Şoförü Sinema Filmi1970
Gönül Meyhanesi Sinema Filmi1970
Gölgedeki Adam Sinema Filmi1970
Demir Yumruk Devler Geliyor Sinema Filmi1970
Cafer Bey Sinema Filmi1970
Tarkan Sinema Filmi1969
Allahın Aslanı Hazreti Ali Sinema Filmi1969
Acı İle Karışık Sinema Filmi1969
Gönüllü Kahramanlar Sinema Filmi1968
Kara Davut Sinema Filmi1967

****

Elveda Sinema Filmi1967
Büyük Kin Sinema Filmi1967
Vatan Kurtaran Aslan Sinema Filmi1966
Kanunsuz Yol Sinema Filmi1966
Fatih’in Fedaisi Sinema Filmi1966
On Korkusuz Kadın Sinema Filmi1965
Murtaza Sinema Filmi1965
Konyakçı Sinema Filmi1965
Horasan’ın Üç Atlısı Sinema Filmi1965
Ebu Müslim Horasani Sinema Filmi1965
On Korkusuz Adam Sinema Filmi1964
Kara Memed Sinema Filmi1964
Hayat Kavgası Sinema Filmi1964

Yapımcılıkta yapımları:

Vesaire Vesaire Sinema Filmi 2008
Uçurtmayı Vurmasınlar Sinema Filmi 1989
Biri Ve Diğerleri Sinema Filmi 1987

Başta kız kardeşi Meriç Başaran ablamıza, sevenlerine, Türk Sinemasına ve sanat camiasına başsağlığı diliyoruz. Nurlar içinde yat Tunç hocam. Mekanın Cennet olsun. Hepinize bilinçli miraslar alacağınız okumalar diliyorum.

Daha Fazla Göster
Başa dön tuşu
Yandex.Metrica